Vanaf begin januari 2026 worden de eerste vluchtelingen opgevangen in de tijdelijke COA locaties aan de Newtonbaan. Het gaat om twee panden, Newtonbaan 3 en Newtonbaan 4. Dat schrijft het college aan de gemeenteraad in een brief van 9 december jl.

Newtonbaan 3 biedt plek aan maximaal 47 meerderjarige vluchtelingen. Newtonbaan 4 is ingericht voor 50 jongeren van 15 tot 18 jaar. De verbouwing van beide panden is eind november afgerond zodat de panden gebruikt kunnen worden.

Rond de opening is er volgens de collegebrief een open middag op zaterdag 10 januari, van 12.00 tot 16.00 uur voor omwonenden. Ook komt er een klankbordgroep met buurtbewoners, gemeente en COA, die moet helpen om de opvang en de wijk soepel te laten samenwerken, met nadruk op een veilige en prettige omgeving voor bewoners en omwonenden.

Extra capaciteit voor inburgering
Naast de opvang breidt Nieuwegein tijdelijk ook de capaciteit voor inburgering uit. Sinds 1 januari 2022 voert de gemeente de begeleiding uit onder de Wet inburgering 2021. Het aantal inburgeraars groeit sneller dan verwacht, waardoor extra consulenten nodig zijn.

De gemeente betaalt dit uit reserves die al beschikbaar zijn: 300.000 euro per jaar uit de reserve Opvang verhoogde instroom statushouders, plus 200.000 euro per jaar uit de reserve Vluchtelingen. Dit loopt vijf jaar, samen 2,5 miljoen euro. Daarmee kan Nieuwegein volgens het college voldoen aan de wettelijke verplichtingen en vooruitlopen op extra opgaven, zoals de begeleiding van Oekraïense ontheemden.

Volgens het college speelt mee dat IND en COA meer prioriteit leggen bij uitstroom van statushouders uit AZC’s om ruimte te maken voor nieuwe asielinstroom, terwijl de landelijke koers rond asiel en migratie onzeker is. Met de extra inzet wil de gemeente de komende jaren voldoende toegerust zijn om statushouders die aan Nieuwegein worden gekoppeld goed te begeleiden, zodat zij sneller en volwaardig kunnen meedoen in de samenleving.

Waarom betaalt de gemeente mee?
De opvang aan de Newtonbaan is een COA locatie, en die opvangkosten lopen in de basis via het Rijk, via het COA. Maar het geld waar het college nu over schrijft gaat niet over bedden en begeleiding in de COA panden, het gaat over inburgering van statushouders. Dat zijn mensen met een verblijfsvergunning die aan Nieuwegein worden gekoppeld en hier gaan wonen.

Sinds de Wet inburgering 2021 is de gemeente verantwoordelijk voor die begeleiding, denk aan intake, plan, begeleiding naar taal, werk of opleiding, en daar horen ook extra consulenten bij. Het Rijk betaalt daar wel een deel voor, maar Nieuwegein zegt nu dat de instroom sneller stijgt dan verwacht en dat de bezetting niet is meegegroeid, daarom wordt er tijdelijk geld uit reserves bijgeboekt om de uitvoering op niveau te houden.

Verloop opvang aan de Newtonbaan
De discussie over opvang aan de Newtonbaan speelt al langer: op 7 november 2023 schreef pen.nl voor het eerst over het COA plan voor Newtonbaan 3 en 4, met daarbij de aankondiging van een buurtbijeenkomst op 13 november.

Op 7 december 2023 volgde het bericht dat omwonenden in verzet kwamen, met onder meer een protestbord dat diezelfde ochtend door de gemeente werd verwijderd.
Het college besloot op 12 december 2023 in principe mee te werken aan de opvanglocatie, dat besluit werd op 14 december 2023 op pen.nl uitgewerkt.
Eind 2023 stuurden omwonenden ook een brief aan de burgemeester, dat wordt later nog eens genoemd in een artikel over de spreidingswet en de opgave voor Nieuwegein.
Daarna liep het traject door met een tweede bewonersbijeenkomst op 28 februari 2024 over inrichting en invulling, het COA vroeg eind september 2024 de omgevingsvergunning aan, en de gemeente verleende die op 5 februari 2025, waarna de verbouwing kon starten.